Mówi się, że dobrze zebrany wywiad i badanie przedmiotowe to ponad 50% sukcesu diagnostycznego. Jednakże do pełnej diagnozy potrzebne są badania dodatkowe. Na nic się nie zda nasza wiedza na temat diagnostyki trudnych przypadków, jeśli pacjent nie wykona zleconych przez lekarza badań.
Istnieje wiele przyczyn, dlaczego chory nie ma wykonanych już zaleconych badań (nie rozważam tu sytuacji , dlaczego badań nie zlecono, lecz tylko, dlaczego mimo zlecenia ich nie wykonano).
Przyczyn jest bardzo wiele i myślę, że z czasem będę je uzupełniał. Podzieliłbym je na : zależne i niezależne od pacjenta.
I. Zależne od pacjenta:
1) pacjent nie wyraża zgody na badania
– obawia się badania (badanie obciążone dużym ryzykiem lub okaleczeniem – torakoskopia) lub jego skutków ubocznych(np. nie robić biopsji guza bo „jak rak złapie powietrza to szybko urośnie”)
– coś chce ukryć. W części przypadków sprawdzają się tu słowa z serialu „Dr House” – że pacjenci świadomie (lub nie) często kłamią.
2) pacjent boi się potencjalnie niekorzystnego rozpoznania (myśli, że jak nie ma wyników, to nie ma problemu)
3) ze względów finansowych (nie ma pieniędzy na badania , presja budżetu rodziny, sprawy ubezpieczeniowe i polisy – chęć uzyskania wyższych odszkodowań lub wysokich polis na życie u chorych z nieuleczalnymi chorobami, sprawy zawodowe – utrata pracy przy wykryciu niektórych schorzeń – np. pilot samolotu)
4) chory zapomniał o badaniach
5) chory zbagatelizował zalecenia lekarza
– chorzy słabo wyedukowani medycznie
– chorzy psychicznie
– leniwi i lekceważący swój stan zdrowia („samo przyszło i samo pójdzie”)
6) chory odłożył badania na bliżej nieokreśloną przyszłość zamiast wykonać je natychmiast jak tylko jest to możliwe
II. Niezależne od pacjenta
1. Brak dostępu do pracowni diagnostycznych
– długie kolejki
– lokalizacja pracowni diagnostycznych
2. Presja zewnętrzna na nie wykonywanie badań
– manipulacje osób trzecich (w tym potencjalnie zainteresowanych w ukryciu przed pacjentem prawdziwej przyczyny choroby – nowotworu lub zatrucia)
3. Brak odpowiednich środków w ramach ubezpieczeń społecznych na diagnostykę np. w ramach NFZ
– długie kolejki
– brak sprzętu
– brak pieniędzy dla wykonujących badanie
3. Błędy laboratoryjne
– niewykonanie badań w laboratorium (np. utrata próbek krwi – zamienione, ukradzione, stłuczone)
– Wykonanie zleconych badań pod nazwiskiem innego pacjenta (badanie zrobione- ale wyniku brak)
4. Nagłe pogorszenie stanu zdrowia i nie wezwanie ponownego pomocy do domu chorego (lekarza, pogotowia):
– czy to przez pacjenta (nieprzytomny, samotny, uszkodzony telefon, ciężkie warunki atmosferyczne – np. dla karetki czy samolotu)
– lub rodzinę (celowo lub nie)
– niemożność dotarcia do pracowni diagnostycznej lub odwrotnie – osób z laboratorium czy np. USG do domu pacjenta.
– w warunkach szpitalnych
* zbyt późne zgłoszenie (lub niemożność zgłoszenia) lekarzowi nasilenia dolegliwości świadczących po pogarszaniu się stanu zdrowia
* przeciążenie laboratorium szpitalnego lub pracowni diagnostycznych albo sal operacyjnych
* za mało personelu szpitalnego
* problemy z systemami teleinformatycznymi
* sztywne standardy diagnostyczne narzucone przez NFZ oraz niska wycena świadczeń (związanie rąk lekarzom)